بسم اللَّه الرحمن الرحیم 

امام صادق علیه السلام فرمود: پس از اینکه فاطمه دختر پیامبر اسلام صلی اللَّه علیه و آله و سلم از مادر متولد شد و بر روی زمین قرار

گرفت. نوریاز آن بزرگوار ساطع شد که وارد خانه های مکه گردید. در شرق و غرب زمین محلی باقی نماند مگر اینکه نور حضرت به آن

سرایتکرده باشد. این روایت بر عظمت این مولود مبارک در نزد خداوند دلالت می کند. از برکات این مولود همین بس که به گلستان

رسالت نور و نشاطبخشید و بر خلاف رسم ناپسند جاهلیت که دختر زادن ننگی عظیم به شمار می آمد، کانون وحی غرق در نور و

نشاط گشت و در مقابل دشمنان خانهوحی دچار یأس و افسردگی شدند، پیامبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم نیز ابتداء سعی داشت

فضائل معنوی را به فرزند دلبندشان منتقل سازدو از این طریق با برترین دروس توحیدی و زیباترین حقایق اسلام آشنا شد. ام سلمه

می گوید: پیامبر مراقبت فاطمه را به من سپرد و من نیز مراقبپرورش او بودم ولی به خدا سوگند، فاطمه 8 ساله بهتر از من به امر

تربیت وارد بود و حقایق را بهتر می شناخت. در شأن و جایگاه ملکوتی حضرتصدیقه طاهره علیهماالسلام همین بس که خدای جهان

ملک مقربش روح الامین را بر رسول خود فرومی فرستد و با نسیم وحی باغ روح پیامبر رانوازش می دهد و مژده نور حضرت صدیقه

طاهره علیهاالسلام به او می رساند. که: (انا اعطیناک الکوثر) اگر ما پسرانت را از تو گرفتیم، کوثر رحمت وکرامت و خیر کثیر به تو

عنایت کردیم فاطمه علیهاالسلام به تو دادیم که نسل تو را تا قیامت امتداد بخشد و زمین را از فرزندان مبارک تو مشحونسازد.

عایشه می گوید: من کسی را شبیه تر از فاطمه علیهاالسلام به رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم در سکوت و رستگاری و

وقار وسخن ندیدم، زهرا علیهاالسلام او بسان زنانی نبود که در خانه بنشید و از مسائل پیرامونش بی خبر باشد. بلکه با هوشمندی

و آگاهی به تحلیلو تبیین مسائل جاری عصر خود می پرداخت تا بدین وسیله و در تحت تعلیمات پیامبر اکرم صلی اللَّه علیه و آله و

سلم الگوی زن مسلمان را به تمام عصرها ارائه کند. حضرت فاطمه از همان دوران کودکی در کنار پدر گرامیش در صحنه های

مختلفزندگی ظاهر شد و نقش خود را ایفا کرد. او با دست کوچک و نازنین خود، وقتی که هنوز به ده سالگی نرسیده بود بر زخمهای

پیامبر مرهم می نهاد ودر حد توان خود به آن حضرت در پیشبرد اهدافش کمک می کرد، و زهرا علیهاالسلام در خندق به پدر

بزرگوارش غذا می رساند و مجروحین رایاری می کرد. در دوران پس از پیامبر نیز این نقش را در قالب حمایت از امام علی علیه

السلام امام بر حقش ادامه داد.ادامه دارد...

یا زهرا...

پرسش:

خاستگاه بصیرت چیست و چه عواملی موجبات تقویت نیروی بصیرت در انسان را فراهم می آورد؟

پاسخ:
خاستگاه بصیرت

برپایه آنچه در تبیین معنای بصیرت ارائه شد، خواستگاه بصیرت، مشابه خواستگاه علم، معرفت و حکمت است. همانگونه که عوامل و موانع آن نیز با اسباب و آفات عناوین یادشده، مشابهت دارد. لذا برای تکمیل مباحث مربوط به بصیرت، ملاحظه بخش قابل عمده ای از آیات و روایات مرتبط با معرفت شناسی ضروری است. اما آنچه را که در این بخش، با عنوان «خاستگاههای بصیرت» مطرح شده، می توان به خاستگاه درونی و بیرونی بصیرت تقسیم کرد:
خواستگاه درونی بصیرت، عبارت است از نیروی باطنی قادر بر تشخیص حق و باطل و خیر و شر خاستگاه بیرونی بصیرت، خود دوگونه است: گونه اول، شامل رهنمودها و برنامه هایی که ریشه در قرآن و تعالیم انبیا دارند و موجب شکوفایی فطرت بصیرت می شوند.
گونه دوم نیز امدادهای غیبی الهی که در نتیجه اجرای تعالیم انبیاء در زندگی، موجب تقویت نیروی بصیرت می گردند و بر این اساس، خاستگاههای بصیرت، درفصل سوم در ذیل عناوین فطرت (سرشت)، کتاب خدا، اسلام و توفیق، خلاصه شده است.

عوامل تقویت دیده بصیرت

عوامل تقویت بصیرت، دو دسته اند: 1- عوامل علمی 2- عوامل عملی
به سخن دیگر، برپایه رهنمودهای انبیای الهی، شکوفایی فطرت بصیرت، هم به مجاهدت علمی نیاز دارد و هم به مجاهدت عملی. متونی که با عناوین: تفکر، تعقل، تعلم و اعتبار آمده اند، به نقش اندیشه و تلاش های علمی در تقویت دیده بصیرت، اشاره دارند و متونی که با عناوین: پرهیزگاری، یاد خدا، اخلاص، زهد و... آمده اند. به نقش تلاش های عملی دراین باره اشاره می نمایند. جالب توجه اینکه همه این عوامل دراین آیه شریفه خلاصه شده است:
«والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» (عنکبوت-69)

برکات افزایش نیروی بصیرت

برپایه آنچه گذشت، به میزان مجاهدت های علمی و عملی انسان، بینش باطنی افزایش می یابد و سالک، در نخستین گام، کاستی های درونی خود را بهتر می بیند. زیرکی، آینده نگری، شجاعت و سایر کمالات انسانی، در او تقویت می شوند و در نهایت، درنتیجه خودسازی، به نقطه ای از قوت بصیرت و بینایی باطنی می رسد که حقایق معقول را به صورت محسوس می بیند و به بالاترین مراتب ایمان -که ایمان مشهود است- دست می یابد و پیشوای اهل بصیرت می گردد.

اصلی ترین آفت دیده بصیرت

نقطه مقابل مجاهدت های علمی و عملی که موجب تقویت دیده بصیرت می گردند، پیروی از تمایلات نفسانی است. از این رو، اصلی ترین آفت دیده بصیرت یافتن، هواپرستی و پیروی عملی از خواسته های ناپسند درونی است و بدین سان، هرچه پیروی انسان از نفس اماره بیشتر شود چشم بصیرت او ضعیف تر می گردد. در روایتی علی(ع) می فرماید: الهوی شریک العمی (تحف العقول، ص83) هوس شریک کوردلی است.
وقتی انسان، به چیزی علاقه پیدا کرد، دیگر نمی تواند معایب آن را ببیند و زشتی های آن را بشنود. همان گونه که علی(ع) می فرماید: عین المحب عمیه عن معایب المحبوب، و اذنه صماء عن قبح مساویه (غررالحکم، ح6314)
دیده عاشق، از دیدن عیب های معشوق، کور است و گوش او، از شنیدن زشتی معایبش کر. سایر آفات و موانع بصیرت، ریشه در پیروی از تمایلات نفسانی دارد و بدین جهت، اصلی ترین راه مبارزه با آفات، داشتن دیده بصیرت جهاد با نفس است که در فرهنگ روایات اسلامی «جهاد اکبر» نامیده شده است. کسی که توفیق این جهاد را نیابد و در میدان مبارزه با تمایلات نفسانی، شکست بخورد، نه تنها دیده بصیرت را از دست می دهد و از درجه انسانیت سقوط می کند، بلکه از هر حیوانی، گمراهتر و خطرناکتر می گردد. چنین انسانی، سرنوشتی جز دوزخ نخواهد داشت.